.
دکتر مصطفی گرجی، رئیس دانشکده ادبیات و زبان های خارجه، در مصاحبه اختصاصی با روابط عمومی دانشگاه به توضیح پیرامون ورود دانشگاه پیام نور به آئین بزرگداشت شعرا پرداخت.
تشریح این گفتگو بصورت پرسش و پاسخ تنظیم و ارائه می شود:
سوال: فلسفه ورود جدی دانشگاه پیام نور به بزرگداشت شعرا چیست؟
پاسخ: در مدخل اول صحبت لازم است به این نکته اشاره کنم که ما در کشوری به سر میبریم که از نظر میراثهای تمدنی و فرهنگی کشور کمنظیری است. جناب آقای داریوش آشوری جوامع را به دو قسم تقسیم میکند: جوامعی که تکنولوژی محورند که عموماً جوامع غربی، آمریکا و کشورهای متمدن امروزی را شامل می شود و جوامع میراث محور. ما طبیعتاً کشوری هستیم که به میراث محوری بیشتر شهره ایم و کمتر به این قضیه توجه کرده ایم. به ما چیزهایی رسیده که چون برایش زحمت نکشیدیم به ارج و اهمیت آن میراثها کمتر توجه کرده ایم. ابیاتی از مولوی هست که به درک این مطلب کمک می کند:
مرد میراثی چه داند قدر مال ،رستمی جان کند و مجّان یافت زال/ سر زشکر دین از آن برتافتی، کز پدر میراث مفتش یافتی
در مدخل دوم باید گفت که که ما وقتی صحبت از میراثهای تمدنی و فرهنگی میکنیم، چند استوانه بزرگ فرهنگی ما در حوزهی ادبیات و تاریخ ادبیات و زبان پارسی که اغماض ناپذیرند، سعدی و مولانا و خیام و حافظ و فردوسی و صنائی و عطار؛ از چهرههایی هستند که نه تنها در تاریخ ادبیات ما که در تاریخ ادبیات جهان درخشیده اند.
اگر به شکل دقیق و علمی به قضیه نگاه کنیم هیچ رسانهای به اندازهی زبان فارسی نمیتواند مفید و موثر باشد. کارکرد مهم ابلاغ مباحث و دغدغههای فرهنگی را میتوانید از زبان فارسی انتظار داشته باشید.
لذا با این نگاه، دانشکدهی زبان و ادبیات در راستای اینکه بتواند در بخش کارکرد اجتماعی خودش که تاکنون به نوعی مغفول مانده بود ایفای نقش کند، برآن شدکه با درایت و مدیریت معاونت و مدیرکل فرهنگی برنامههایی مناسبتی را تنظیم و با همکاری معاونت فرهنگی برگزار کند.
ما در فروردین و اردیبهشت که بهار طبیعت و بهار زندگی هست، بهاری خوش بو از یاد شاعران در ادبیات هم داریم. بیست و پنج فروردین بزرگداشت عطار، اول اردیبهشت بزرگداشت سعدی، بیست و پنج اردیبهشت بزرگداشت فردوسی و روز پاسداشت زبان پارسی و بلافاصله دربیست و هشت اردیبهشت بزرگداشت خیام را در تقویم داریم. امسال با حسن نظر و تاکید ریاست دانشگاه در خصوص پاسداشت میراث فرهنگی و ضرورت مباحث فرهنگی، در دانشکده ادبیات در سه حوزه عطار، فردوسی و خیام کارهای تخصصی و ان شاالله ماندگار انجام خواهد شد.
در مورد بزرگداشت سعدی، خوشبختانه در اداره کل فرهنگی در موضوع هویت و زبان و حوزهی تعامل هویت با زبان و ادبیات، نشستی برنامه ریزی شده است که بنده به عنوان سخنران حضور دارم.
سوال: آیین بزرگداشت عطار نیشابوری شامل چه برنامه هایی است؟
پاسخ: در مهم ترین بخش برنامه که حضور سخنرانان گرانقدر می باشد، ما گزینههای زیادی برای دعوت داشتیم و البته با توجه به مهم ترین محدودیت ما که نبود دانشجویان و توده مردم است، با چند نفر از بزرگان خبره و اساتید شهیر عطار پژوه صحبت کردیم و در نهایت در خدمت چهار استاد بزرگوار هستیم.
آقای دکتر محمود عابدی استاد تمام دانشگاه خوارزمی با موضوع بررسی پیشینهی برخی از اندیشههای عطار صحبت خواهند کرد. آقای دکتر رضا اشرفزاده استاد تمام دانشگاه فردوسی مشهد در مورد مکتب عشق و عرفان در اندیشهی عطار نیشابوری سخن خواهند گفت که به شکل برخط از حضورشان بهره مند می شویم.
آقای دکتر محمدعلی عباسیان، عضو علمی دانشکده الهیات دانشگاه پیام نور با موضوع عطار و هویت انسان؛و آقای دکتر سیدحامد موسوی استاد تمام دانشکده ادبیات دانشگاه پیام نور هم با موضوع مفهوم زندگی از دیدگاه عطار به صورت حضوری صحبت خواهند کرد.
در اینجا لازم است از کوشش و جهد بی منت دکتر محمدابراهیم ایرج پور، دانشیار دانشکده ادبیات از مرکز اصفهان قدردانی کنم که دبیر علمی و مدیر اجرای این نشست هستند.
در بخش دیگری از مراسم بزرگداشت عطار، برای اینکه برنامه فقط علمی نباشد برنامه های جانبی هم طراحی شده است.
با توجه به تقارن با دوشنبه های کتاب اداره کل فرهنگی؛ رونمایی از کتاب "عطار و معنای زندگی" را خواهیم داشت و از کتابی با محوریت همان روز که بحث عطار شناسی و عطار پژوهی هست، رونمایی خواهد شد. ینده به عنوان استاد مشاور این رساله، این کتاب را که معنای زندگی از منظر عرفان و ادبیات و عطار است کاری بی نظیر میدانم که انشاالله به شکل گسترده هم مورد اقبال واقع شود.
همچنین بررسی کارنامه عطارپژوهی و یک ارتباط تصویری برخط هم با مزار عطار در نیشابور خواهیم داشت.
سوال: کارنامه عطار پژوهی به دنبال ارائه چه آمار و نکاتی می باشد؟
پاسخ: ما در دانشگاه پیام نور خانوادهی بزرگی هستیم که باید به سرمایه های خود توجه بیش از پیش داشته باشیم.از باب اشاره عرض می کنم که ما فقط در دانشکده و گروه ادبیات بیش از صد و هفتاد یا هشتاد عضو علمی داریم که با تخصص ادبیات در جای جای این کشور خدمت، تدریس و پژوهش میکنند و کارهای اجرایی را متقبل می شوند.
یکی از روش های قدرشناسی از داشته هایمان این است که ببینیم چه کارهایی کرده ایم که دیده نشده، مثلا چیزی تحت عنوان کارنامه درست کنیم که بدانیم اساتید ما در حوزه عطار، فردوسی، حافظ و .. چه کارهایی کرده اند؛چه کتابهایی نوشته و در چه کتابهایی احیانا همکار بوده اند، چه مقالاتی نوشته و چه پایاننامههایی را داوری کرده اند.
در همین راستا تمام آثار پژوهشی و آموزشی دوستان ذیل بحث عطار پژوهی، رصد و آمار خوبی استخراج شده است که در مراسم بزرگداشت ارائه خواهد شد. بیش از هشتاد مقاله داریم که همکاران ما در کل کشور با محوریت عطار نوشته اند، تا امروز بیش از شش کتاب، و پایاننامههای بسیاری در دانشگاه ما با موضوع عطار دفاع شده،که ان شاالله اگر پیرایش و چاپ بشوند اثر ماندگاری در دانشکده ادبیات خواهد شد. به همین شکل در مورد فردوسی، سعدی و خیام هم این کارنامه را تهیه خواهیم کرد.
سوال: به عنوان یک استاد ادبیات، چه توصیفی از شعر عطار دارید؟
پاسخ: به یک متن ادبی باید به سه شکل نگاه کرد: یا نسخه اند یا نقشه اند یا قانون. این نگاه می بینیم که ادبای ما یک درک و شعور درستی از زندگی داشتند که اگر این درک و شعور نبود آن اذعان و اشعار در بیان درد و رنجهای بشری، در توصیف جملهی معروف زکجا آمده ام، آمدنم بهر چه بود معنا نمی یافت.
اقبال لاهوری شاعر معاصر که از نظر بنده مولوی کوچکی است می گوید: پس از من شعر من خوانند و دریابند و گویند، جهانی را دگرگون کرد یک مرد خودآگاهی
یعنی شاعرآگاه است، خودآگاه خداآگاه جهان آگاه و زندگی آگاه.
نکته ای که کمتر کسی می داند این است که بیش از صد و نود اثر به عطار نیشابوری منسوب است و کتب قطعی او؛ اسرار نامه، الهی نامه،تذکره الاولیا و مصیبتنامه که به زبور پارسی معروف است و البته دیوان غزلیات و قصاید هم دارد.
در نهایت یک بیت از عطار بخوانم که نتیجه پایانی عرض بنده برای سوال شماباشد:
قصه چیست از مشکلی آشفتن است، آنچه نتوان گفت هرگز گفتن است
عطار می گوید چیزهایی وجود دارد که نمی شود به غیراز زبان شعر گفت، برمیگردیم به سخن اول که شعر بزرگترین و مهم ترین رسانه فرهنگیست برای انتقال مفاهیم مختلف عرفانی و ... و همچنین در بحث های تخصصی می تواند درمانگر باشد، همانطور که اساتید روانشناس و روانپزشک از این بخش از ادبیات غافل نیستند.
و لازم به تاکید است که جلسه فردا، مقدمه ای برای شروع برنامه های آتی درخصوص عطار پژوهی و یافتن معنای زندگی در شعر عطار است.
سخن پایانی:
اگر کاری در جایی انجام میشود مطمئناً از تلاش و پیگیری های کسانی است که دیده نمی شوند و یا کمتر دیده می شوند. لازم میدانم مجددا از حمایت دکتر امین ناجی، همکاری های دکتر زارع و دکتر مریدی و تلاش های همکاران علمی و اداری دانشکده تشکر کنم و از دوستان و همراهان فرهیخته تقاضا دارم که با حضور فعال در برنامه فردا و کمک به برگزاری برنامه با قوام بیشتر، هم ما را در ادامه راه دلگرم نمایند و هم خودشان در شنیدن اشعار عطار به دنبال یافتن نکته ای در ارتباط با جامعه یا خودشان باشند.