تاریخچه روابط عمومی
1393/9/18 سه‌شنبه

تاریخچه  روابط عمومی در جهان:

روابط عمومی قدمت چهار هزار ساله دارد. تاریخ روابط عمومی را می توان در امپراطوری های باستانی مانند ایران، مصر، هند و چین ردیابی کرد. در صدر اسلام، بخش عظیمی از خطبه‌های نهج البلاغه به نحوه برخورد صحیح فرمانروایان با مردم اختصاص داده شده است. با این که ریشه های روابط عمومی در گذشته دور قرار دارد، می توان گفت که روابط عمومی به صورتی که امروز مورد استفاده قرار می گیرد از سال‌های 1900 به بعد و ابتدا در آمریکا شروع شده است.

 برای اولین بار اصطلاح ((روابط عمومی)) در ایالت متحده آمریکا و در نوشته های اداری اتحادیه راه آهن ایالت متحده بکار برده شده که در دهه اول قرن بیستم، نخستین دفاتر روایط عمومی، در موسسات این کشور ایجاد شد. در سال 1906 اولین شرکت خصوصی که خدمات روابط عمومی را به مشتریان خود ارایه می‌کرد به وجود آمد. همچنین اولین دفتر روابط عمومی توسط ((آی.وی.لی)) فارغ التحصیل دانشگاه پرینستون و خبرنگار روزنامه نیویورک در شهر نیویورک تاسیس گردید.

نخسین دوره آموزشی روابط عمومی در سال 1923 میلادی در دانشگاه نیویورک تشکیل شد که این دوره توسط ((ادوارد ال برنیز)) تدریس شد. براساس تحقیقی که انجام گرفته است در سال 1960 بیش از صد هزار نفر در آمریکا در قسمت روابط عمومی به کار اشتغال داشتند و همچنین در سال 1983 بیش از 15 هزار دانشجو در این رشته فقط در امریکا مشغول به تحصیل بودند.

تاریخچه روابط عمومی در ایران:  

روابط عمومی در ایران سابقه طولانی دارد. نظام های پادشاهی در ایران دارای نهادهای اطلاع رسانی، تبلیغی و ترغیبی خاص بودند که یک جریان ارتباطی یک سویه را از بالا به پایین هدایت می کردند و این امر تا زمان مشروطه ادامه داشت. اما از زمان مشروطه به دلیل تحولات مختلف در جامعه از جمله ظهور طبقاتی مانند نخبگان و روشنفکران و رشد و انتشار روزنامه و مجلات، فعالیت های اطلاع رسانی رشد بسیار زیادی کرد و شکل جدیدی به خود گرفت. شیوه نوین روابط عمومی در ایران با ملی شدن صنعت نفت همزمان است، سپس وزارتخانه ها و سازمان های زیادی به منظور نشر اخبار و ارائه عملکرد انجام شده و ارتباط مردمی و تسلط بر افکار عمومی و ایجاد ارتباط با رسانه های همگانی نیاز خود را در این زمینه احساس کرده و روابط عمومی را به شکل نخستین آن آغاز کردند. نخستین روابط عمومی به طور رسمی در مردادماه 1332 شمسی در شرکت سابق نفت ایران آغاز به کار کرد و اولین گردانندگان آن ((دکتر نطقی)) استاد علوم ارتباطات و شاعرو نویسنده معاصر مرحوم ((ابوالقاسم حالت)) بودند که سپس استاد ((ابوالفضل مرعشی)) به جمع آنها پیوست.

وقتی که روابط عمومی در ایران تشکیل شد، نیاز به آموزش مسئولان روابط عمومی و کارمندان این واحدها احساس می شد، بر همین اساس نخستین بار تشکیل کلاسهای کوتاه مدت آموزش روابط عمومی در وزارت اطلاعات و جهانگردی سابق شکل گرفت و برخی از وزارتخانه ها همانند امورخارجه رأساً با تشکیل کلاسهای کوتاه مدت و آموزش آن به کارمندان و وابستگان خود در اکثر کشورهای خارجی به آموزش روابط عمومی ادامه دادند. در بسیاری از سازمان ها و ادارات نیز تا سال 1345 اداراتی به نام تبلیغات و انتشار و یا انتشارات و اطلاعات فعالیت می کردند که از این تاریخ به بعد نام این ادارات به روابط عمومی تغییر کرد. در سال 1345 مسئولان شرکت ملی نفت ایران، موسسه مطبوعاتی کیهان، دانشگاه تهران و وزارت اطلاعات و جهانگردی وقت به فکر تاسیس یک مرکز آموزش عالی برای رشته روابط عمومی افتادند. این مرکز یک سال بعد افتتاح شد و بیش از صد نفر دانشجو از میان فارغ التحصیلان دوره دبیرستان را جهت تحصیل در دوره لیسانس روابط عمومی پذیرفت. این مرکز در آغاز نام موسسه عالی مطبوعات و روابط عمومی را برای خود برگزید. این موسسه پس از چندی نام (موسسه علوم ارتباطات اجتماعی) را به خود گرفت و بعدها به (دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی) تغییر نام داد.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی دولتمردان و مدیرانی که در ابتدا مسئولیت اداره سازمان‌ها را پذیرفته بودند. با توجه به وجود عوامل گوناگون، چندان توجهی به فعالیت روابط عمومی نکردند. به تدریج که کارها و موسسات و سازمان‌ها به روال عادی بازگشت و جریان امور سیر طبیعی خود را در مدیریت‌ها آغاز کرد، کمبود فعالیت های روابط عمومی در آنها احساس شد. در طول مدت جنگ دوره‌های کوتاه مدت آموزش روابط عمومی به وسیله مرکز آموزش مدیریت دولتی برای آموزش کارمندان مشغول به کار در دفاتر روابط عمومی موسسات دولتی و غیردولتی تشکیل شد. رشته روابط عمومی در سال 1368 با تلاش دلسوزانه و مجدانه دکتر کاظم معتمد نژاد و دکتر حمید نطقی و سایر اساتید این رشته در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی که نام جدید آن دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی بود، بازگشوده شد و تا امروز به صورت تخصصی به کار خود ادامه داده است.

 

بيشتر