دیباچه

با توسعه تکنولوژی و کاهش نیاز جامعه به ارتباطات حضوری در مذاکرات، خریدها، کار و ... و اهمیت روز افزون زمان، نیاز به آموزش از راه دور نیز ضروری می نماید؛ به طوری که نهادهای اجتماعی که این ضرورت را درک نکنند محکوم به فنا خواهند بود. در این راستا دانشگاه پیام نور با چشم انداز آموزش برای همه، همه جا و همه وقت از سال 1368 گام به عرصه علمی کشور نهاده است. دانشگاه پیام نور یک دانشگاه نیمه حضوری، آموزش از راه دور و باز است.

-       دانشگاه نیمه حضوری: دانشگاهی است که بر خلاف سایر دانشگاهها الزام به حضور فیزیکی کامل دانشجو در محل دانشگاه ندارد و می تواند بخشی از آموزش را به صورت حضوری و بخشی را به صورت غیر حضوری ارائه دهد. میزان حضور دانشجو در دانشگاه بسته به نوع رشته و درس متفاوت است.

-       آموزش از راه دور: با توجه به رویکرد نیمه حضوری دانشگاه، بخشی از آموزش که غیرحضوری است با حفظ کیفیت و بهره مندی از امکانات ممکن به صورت از راه دور صورت می گیرد.

-       دانشگاه باز: منظور از دانشگاه باز، باز بودن از لحاظ حوزه ی آموزش،شیوه ی آموزش و مخاطب آموزش می باشد؛ بدین معنی که حوزه ی آموزشی آن علاوه بر دورهای آکادمیک دانشگاهی شامل دوره های مهارت افزایی، سبک زندگی، فرهنگی، ورزشی، کسب و کار و ... می باشد. بدین منظور دانشگاه می تواند از کلیه روشهایی که با حفظ کیفیت موجب بهره مندی هر کس از دانش و مهارت درهر زمان و مکان شود، استفاده کند.

با توجه به اینکه دانشگاه پیام نور یک دانشگاه باز محسوب می شود، دفتر آموزش های آزاد و چند رسانه ای در دو محور اصلی و پیشران دانشگاه یعنی اجرای آموزش های غیرآکادمیک و شناسایی، ایجاد و گسترش روش های جدید آموزش از راه دور فعالیت دارد. این دفتر در واقع نقطه ی ثقل و وجه تمایز دانشگاه با سایر دانشگاهها را شامل می شود. در اصل دفتر به دنبال آن است که از تمامی ابزارهای رسانه ای از جمله تحت وب، تصویری، صوتی، لوح فشرده (مالتی مدیا)، متنی و ... در جهت حمایت از آموزش از راه دور رشته های آکادمیک و اجرای دوره های غیرآکادمیک بهره گیرد.

1- چشم انداز:آموزش برای همه، همه جا و همه وقت در راستای ارتقاء دانش و فرهنگ جامعه

2- ماموریت:رسیدن به قطب اول آموزش از راه دور کشورو خاورمیانه

3- اهداف :

-        تامین نیازهای علمی، مهارتی و شغلی جامعه

-        کسب منابع جدید مالی و درآمد زایی برای دانشگاه

4- بازار هدف (به ترتیب اولویت زمانی):

-        دانشجویان دوره کارشناسی با اولویت دروس با کم دانشجو و پر هزینه مدرس (دروس خودخوان و...)

-        دانشجویان دوره ی ارشد با اولویت دروس با کم دانشجو و پر هزینه مدرس (دروس خودخوان و...)

-        شاغلین در بخش دولتی (مهارتهای عمومی مورد نیاز همچون دوره های زبان انگلیسی، رایانه عمومی، IT، اینترنت،  و ...)

-        فارغ التحصیلان دانشگاهی فاقد مهارت (مهارتهای مورد نیاز بازار کار در حوزه تخصصی رشته ها)

-        عموم جامعه بر اساس تقسیم بندی جمعیت شناختی (ترکیب های جنسی و سنی جامعه همچون زنان خانه دار، کودکان، و ...) برای مهارتهای ارتباطات، مذاکره، ورزشی، خرید و ...

5- محورهای استراتژیک:

-       ساختار آموزش:آموزش در دانشگاه پیام نور به میزان برابر با سایر دانشگاهها صورت می پذیرد. با این تفاوت که ارائه ی محتوای علمی به صورت غیرهمزمان، و رفع اشکال به صورت همزمان صورت می پذیرد.

-       فناوری مورد استفاده:از بین فناوریهای مختلف (همچون رسانه های متنی، صوتی، تصویری، E-book، لوح فشرده چند رسانه ای) فناوری های مبتنی بر وب قابل استفاده در ابزارهای الکترونیکی رایج، اساس فناوری مورد استفاده خواهد بود.

-       مخاطبان هدف:اولویت مخاطبان دفتر در حال حاضر مقاطع، رشته ها و دروس با کمترین تعداد دانشجو در هر مرکز/واحد خواهد بود. مخاطبان با نیاز های آموزشی غیرآکادیک برای توسعه در آینده و تبدیل شدن به بازار هدف اصلی در حال رشد و توسعه می باشد.

6- تحلیل SWOT

الف ) فرصت ها (O) :

1.      تغییر فرهنگ جامعه به سوی مدیریت بهتر زمان و آسایش بیشتر

2.      گرایش جامعه به سمت الکترونیکی شدن

3.      عدم توانایی بسیاری از دستگاه ها و سازمان ها دولتی و خصوصی در رفعنیازهای آموزشی و ارتقای منابع انسانیخود

4.      حضور کمرنگ سایر دانشگاهها و موسسات آموزشی دولتی و خصوصی در مناطق محروم و کمتر توسعه یافته

5.      عدم تطابق بسیاری از دوره های رسمی دانشگاهی با نیازهای شغلی جامعه و بازار کار

6.      گرایش روز افزون به کارآفرینی و مهارت آموزی در مشاغل مختلف

ب ) تهدیدها (T):

1.      نگرش انقباضی نهادهای مافوق  وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به دانشگاه پیام نور

2.      نگرش غیر واقع بینانه دولتمردان،جامعه دانشگاهی و عموم جامعه در موردضعیف بودن برند دانشگاه

3.      توسعه و سبقت سایردانشگاهها و سایرموسسات آموزش عالی در حوزه یادگیری الکترونیکی .

4.      توسعه موسسات خدماتی آموزشی خصوصی در زمینه ارائه مهارت های شغلی مورد نیاز جامعه .

5.      ضعف در زیرساخت های ارتباطی و اطلاعاتی مورد نیاز دانشگاه و اختلالدر شبکه ارتباطی و مخابراتی کشور .

ج ) نقاط قوت(S):

1.      نظام آموزشی منبع محور و دانشجو محور (عدم اتکا به استاد و حضور فیزیکی در محل تحصیل)

2.      توجه ویژه مسئولین دانشگاه درجهت توسعه یادگیری الکترونیکی و همچنین نظر مساعد وزارت متبوع .

3.      توجه ویژه مسئولین دانشگاه در ایجاد و توسعه دوره های تکمیلی و مهارتی

4.      گرایش ویژه مسئولین دانشگاه به درآمدزایی.

5.      برخورداری از سامانه های مختلف آموزشی ،امکانات و تجهیزات گسترده در سراسر کشور و برخورداری از شبکه علمی قوی شامل: اساتید ، کارکنان و دانشجویان.(شبکه سخت افزاری و نرم افزاری و ابنیه .......)

6.      دسترسی مستقیم و بی واسطه به شبکه مجازی دانشگاههای جهان اسلام .

د ) نقاط ضعف(W):

1.      ضعف در مکانیزم مالی دفتر و عدم چابکی سیستم در پاسخ به تقاضاهای آموزش آزاد . (کندی ناشی از بوروکراسی شدید مالی)

2.      کمبود  منابع انسانی متخصص و فنی در حوزه یادگیری الکترونیکی و آزاد و کوتاه مدت .

3.      فضای فیزیکی نامناسب دفتر جهت تحقق اهداف و به تبع آن نگرش ضعیف به جایگاه دفتر در دانشگاه

4.       فقدان برنامه راهبردی و استراتژی لازم، ابهام در صحت مسیر

5.       ضعف در عملکرد و راندمان آموزش الکترونیکی .

6.      عدم وجود شیوه نامه و دستورالعمل هایاجرایی.

7.      اختلال و بروز مشکلات فنی غیرقابل پیش بینی در شبکه و سامانه های ITمورد استفاده .

8.      تغییر مداوم منابع درسی و عدم رعایت سیاستگذریهایتدوین منابع درسی .

9.      عدم انتخاب اساتید و منابع برتر برای ارائه و تولید الکترونیکی .

10.  عدم تعامل با سایر دانشگاهها و موسسات آموزشی الکترونیکی و عدم تبادل دستاورد ها و تجربیات .

11.  فقدان نظامخود ارزیابی دفتر ونظارت فنی کافی برارائه ، تولید و شبکه آموزش الکترونیکی .

12.  فقدان گزارش فنی از نقاط ضعف و نارسائیهای دفتر و دست اندرکاران شبکه آموزش الکترونیکی .

7- استراتژی

با توجه به وضع موجود (افزایش بیکاری و کاهش تقاضای تحصیل آکادمیک) و دورنمای وضع مطلوب بازار هدفدر گرایش به کارآفرینی و فراگیری مهارتها و آموزشهای تکمیلی استراتژی های زیر مد نظر می باشد :

-        توسعه آموزش الکترونیکی برای رشته های سنتی در اولویت اول و توسعه ی رشته های مجازی در اولویت دوم

-        آموزش به صورت آفلاین؛ و رفع اشکال به صورت حضوری برای رشته های سنتی

-        آموزش به صورت آفلاین؛ و رفع اشکال به صورت آنلاین (کلاس مجازی)برای رشته های مجازی

-        توسعه ی دوره های آزاد و کوتاه مدت عرضه محور (دوره های مشخص مورد نیاز) و متقاضی محور

-        بهبود کیفیت کلاسهای مجازی و توسعه ی دوره های از راه دور آزاد به منظور ارتقاء برند دانشگاه

-        گسترش شعاع فعالیت یادگیری الکترونیکی به حوزه ی بین الملل

8- برنامه 1 ساله

1.      توسعه آموزش الکترونیکی برای دروس خودخوان کلیه رشته های مقطع کارشناسی

2.      توسعه آموزش الکترونیکی برای دروس پایه، اصلی، تخصصی و اختیاری دوره ی کارشناسی در اولویت بعدی خواهد بود.

3.      توسعه دوره های عرضه محورزبان، ICDL، SPSS، Lisrel، Autocad، Photoshop، دوره های مهارتی بازاریابی، مربی گری و داوری تربیت بدنی و ... برای ارائه به جامعه

4.      توسعه آموزش الکترونیکی برای مراکز بین الملل دانشگاه و دانشجویان خارج از کشور

5.      پیگیری و اتمام قراردادهای قبلی و احیای تمامی حقوق دانشگاه .

6.      بازنگری و تصویب شیوه نامه ها و دستورالعملهای اجرایی.

7.      تهیه نمونه تیپ قرارداد و تفاهم نامه ها .

8.      ترمیم پروسه اداری و مکانیزم مالی .

9.      تاسیس و بروز رسانی بانک دانش و بارگذاری آن روی سامانه LMSجهت استفاده ی دانشجویان و تمام مراکز

10.  تاسیس و بروز رسانی بانک اطلاعاتی جهت تصمیم گیریها و برنامه ریزی شامل : ( اطلاعات اساتید ،کارکنان ، آمارها و گزارش های مورد نیاز....)

11.  پژوهش درباره آینده یادگیری الکترونیکی از حیث چگونگی فناوریهای نوین مورد استفاده مطابق با استاندارد.

12.  برگزاری دوره های ضمن خدمت کارکنان دانشگاه و سایر نهادهای دولتی

9- الزامات و زیر ساختها

-        تدبیر لازم جهت تسهیل بازگشت سرمایه مخاطبان ذینفع آموزشهای آزاد و کوتاه مدت

-        تغییر شاخصهای ارتقای هیات علمی از مقالات و کتب تئوریک به مهارتهای کارآفرینانه و مورد نیاز جامعه .

-        ایجاد انگیزش برای گرایش اعضای هیأت علمی و دانشجویان سنتی به شیوه یادگیری الکترونیکی .

-        جذب و بکارگیری نیروهای فنی به صورت کارمند ، پروژه ای ، انجام کار مشخص و سایر روشها .....

-        کاهش روند های دست و پا گیر اداری و مالی در برگزاری دوره های آزاد

-        بهینه سازی و افزایش ظرفیت ارتقاء سامانه ها

-        ارتقا سطح دانش الکترونیکی منابع انسانی با برگزاری نشست های علمی و کارگاههای آموزشی .